Waarom?

Tanden en kiezen bestaan uit een kroon en een wortel. De kroon is het deel dat boven het tandvlees zichtbaar is. De wortel zit daaronder in de kaak verankerd.

In iedere wortel zit een kanaal: het wortelkanaal. Dit is gevuld met levend weefsel, de pulpa. Dit weefsel bestaat uit bindweefsel, zenuwvezels en kleine bloedvaten.

Als een tand of kies aangetast wordt door tandbederf (cariës) of door een val, kunnen er bacteriën bij het wortelkanaal komen. Daardoor raakt de zenuw ontstoken en kan uiteindelijk afsterven. Een ontstoken pulpa is vaak pijnlijk, maar soms geeft de ontsteking geen klachten. Door de infectie van het wortelkanaal ontstaat er ook een ontsteking in het kaakbot direct rondom de wortel. Op een röntgenfoto is zo’n ontsteking vaak goed te zien.

Een ontstoken zenuw en een ontsteking in het kaakbot zijn niet alleen pijnlijk, maar leveren ook een gevaar voor tand of kies op. Daarom zal de tandarts een wortelkanaalbehandeling uitvoeren.

Hoe verloopt een wortelkanaalbehandeling?

Tijdens de wortelkanaalbehandeling wordt het wortelkanalenstelsel helemaal schoongemaakt en gevuld. De behandeling bestaat uit de volgende stappen:

1. Röntgenfoto’s maken
   Voor de wortelkanaalbehandeling worden er één of meerdere röntgenfoto’s gemaakt van de tand of kies. Daarop is te zien hoeveel wortels en wortelkanalen er zijn en hoe ze eruitzien. Tijdens de behandeling zal de tandarts opnieuw röntgenfoto’s maken om het verloop van de behandeling te kunnen controleren.
2. Verdoven
   Een wortelkanaalbehandeling gebeurt onder plaatselijke verdoving. Als de zenuw helemaal afgestorven is, is een verdoving niet altijd nodig.
3. Rubberdam aanbrengen
   Een rubberdam is een lapje van latex, of voor mensen met een latexallergie van ander materiaal. Daarmee wordt de tand of kies afgescheiden van de mondholte. Zo kunnen bacteriën in het speeksel niet meer bij de tand of kies komen. Ook beschermt de rubberdam de mondholte tegen spoelmiddelen en kleine instrumenten die de tandarts tijdens de behandeling gebruikt. (In de tarievenlijst wordt de rubberdam ‘cofferdam’ genoemd).
4. Tand of kies openmaken
   De tandarts maakt het wortelkanaal toegankelijk. Daarvoor maakt de tandarts een kleine opening in de tand of kies. Als de zenuw ontstoken is, wordt het ontstoken weefsel eruit gehaald.
5. Wortelkanalen schoonmaken
   Een tand heeft meestal één wortelkanaal. Een kies heeft er meerdere. Als de kanalen gevonden zijn en toegankelijk zijn gemaakt, worden ze met een handvijltje of een roterende vijl iets breder gemaakt. Dit is nodig om ruimte te maken voor het spoelmiddel. Zo worden de kanalen goed schoon.
6. Wortelkanalen vullen
   Na het reinigen en drogen van de kanalen worden ze gevuld. Ook moet het zichtbare gedeelte (de kroon) gevuld worden met vulmateriaal.

Wat gebeurt er na de wortelkanaalbehandeling?

Over het algemeen is er na de behandeling vrijwel geen napijn. Soms moet u nog terugkomen, omdat de tandarts het zichtbare gedeelte van de tand of kies nog moet afwerken, al dan niet met een kroon. Meestal moet u na een jaar terugkomen op controle. Dan maakt de endodontoloog een röntgenfoto om te zien of de ontsteking in het kaakbot direct rondom de wortel goed genezen is.

Waarom moet een wortelkanaalbehandeling opnieuw uitgevoerd worden?

Meestal slaagt een wortelkanaalbehandeling in één keer. Maar soms geneest een wortelpuntontsteking niet helemaal of ontstaan er opnieuw klachten. Dit kan komen door een lekkende vulling of door tandbederf, of doordat het wortelkanaal niet helemaal schoongemaakt kon worden. Dan raakt het wortelkanaal door bacteriën opnieuw geïnfecteerd. De bacteriën kunnen dan een wortelpuntontsteking in het kaakbot veroorzaken.

Ondanks een eerder uitgevoerde wortelkanaalbehandeling kan de wortelpuntontsteking in het kaakbot toch pijn doen. Op een röntgenfoto kan de tandarts zien dat er kaakbot rondom de wortelpunt is opgelost. Dit wordt veroorzaakt door de wortelpuntontsteking. Met moderne instrumenten en materialen kan de tandarts of de endodontoloog de wortelkanalen opnieuw reinigen en vullen, zelfs als ze al een keer zijn behandeld.

Hoe verloopt een endodontische herbehandeling?

1. Röntgenfoto’s maken
   Voor de wortelkanaalbehandeling maakt de tandarts één of meer röntgenfoto’s van de tand of kies. Daarop is te zien hoeveel wortels er zijn en hoe ze eruitzien. Ook tijdens de behandeling maakt de tandarts röntgenfoto’s om het verloop van de behandeling te kunnen controleren.
2. Verdoven
   De behandeling gebeurt onder plaatselijke verdoving. Omdat er al eerder een wortelkanaalbehandeling is uitgevoerd en de pulpa helemaal afgestorven is, is een verdoving niet altijd nodig.
3. Rubberdam aanleggen
   Een rubberdam is een lapje van latex, of van een ander materiaal voor mensen met een latexallergie. Met dit lapje wordt de tand of kies afgescheiden van de mondholte. Zo kunnen bacteriën in het speeksel de tand of kies niet meer bereiken. Ook beschermt de rubberdam de mondholte tegen spoelmiddelen en kleine instrumenten die de tandarts tijdens de behandeling gebruikt. (In de tarievenlijst heet de rubberdam ‘cofferdam’).
4. Tand of kies openmaken
   De tandarts verwijdert of doorboort de bestaande vulling of kroon. Alle obstakels, zoals wortelstiften en oud vulmateriaal, worden verwijderd. Dan bekijkt de tandarts de kanalen grondig en maakt ze schoon met instrumenten en ontsmettende spoelmiddelen. Tijdens de behandeling maakt de tandarts nog één of meer röntgenfoto’s ter controle van het schoonmaken en om te zien of alle obstakels verwijderd zijn.
   Het verwijderen van obstakels en het schoonmaken van de wortelkanalen kost veel tijd. Daarom wordt de behandeling meestal in meerdere afspraken uitgevoerd. Hoe lang de behandeling duurt hangt af van het aantal wortels en wortelkanalen. Tanden hebben meestal één wortel; kiezen hebben meerdere wortels en kanalen.
5. Wortelkanaal vullen
   Als het wortelkanaal uitgebreid schoongemaakt is, vult de tandarts het met een wortelkanaalvulling. Die voorkomt dat bacteriën weer het wortelkanaal binnen kunnen dringen en een ontsteking kunnen veroorzaken. De opening in de tand of kies wordt afgesloten met een vulling.

Wat gebeurt er na de endodontische herbehandeling?

Meestal is er bijna geen napijn. Soms moet u terugkomen omdat de tandarts het zichtbare deel van de tand of kies nog moet afwerken, al dan niet met een kroon. Meestal moet u na een jaar terugkomen op controle. Dan maakt de tandarts een röntgenfoto om te zien of het wortelkanaal goed genezen is.

Waarom is een chirurgische wortelkanaalbehandeling nodig?

Een wortelkanaalbehandeling slaagt meestal in één keer. Maar soms geneest een wortelpuntontsteking niet helemaal of ontstaan er opnieuw klachten. Dan kan door een kleine chirurgische behandeling de tand of kies vaak behouden blijven.

Wie voert over het algemeen de chirurgische wortelkanaalbehandeling uit?

In het algemeen zal uw tandarts u voor de chirurgische wortelkanaalbehandeling doorverwijzen naar een tandarts-endodontoloog of de kaakchirurg.

Uit welke stappen bestaat de chirurgische wortelkanaalbehandeling?

1. Verdoven
   De tandarts verdooft de omgeving van de tand of kies.
2. Ontstoken weefsel verwijderen
   In het tandvlees maakt de tandarts een sneetje. Het tandvlees wordt omhooggetild om het kaakbot bij de wortelpunt zichtbaar te maken. Daarna kan het ontstoken weefsel rondom de wortelpunt verwijderd worden.
3. Holte opvullen
   Met fijne apparatuur maakt de tandarts een kleine holte aan het einde van het wortelkanaal. Die wordt opnieuw gevuld en daarna wordt het tandvlees gehecht. Ter controle wordt er een röntgenfoto gemaakt.
4. Wortelpunt
   De wortelpunt wordt soms verwijderd. Met fijne apparatuur kan de tandarts daarna een kleine holte aan het einde van het wortelkanaal maken en opvullen. Ter controle wordt er een röntgenfoto gemaakt. Daarna wordt het tandvlees gehecht.

Wat gebeurt er na de behandeling?

Bij een chirurgische ingreep krijgt u wat meer verdoving en is er een wond met hechtingen in de mond. Daarom kan werk waarbij u veel moet praten lastig zijn. Het is dan ook aan te raden om geen belangrijke afspraken in te plannen op de dag van de chirurgie en de eerste dagen erna. Een paar dagen na de ingreep is het aan te bevelen om pijnstillers te gebruiken.

Meestal komt u een paar dagen na de behandeling terug om de genezing te controleren en om de hechtingen te verwijderen.

In sommige gevallen kan de tandarts aanvullende 3 dimensionale informatie willen van een gebied. Vaak een kies of tand, soms ook een wortel. Bijvoorbeeld om te kijken of een kies een barst heeft waardoor iets niet geneest. Indien een oorzaak van een probleem onbegrepen blijft kan 3D informatie van een zogenaamde cbct-opname uitkomst bieden. Mits juist geïndiceerd kan dit een waardevol hulpmiddel zijn. Uw endodontoloog kan u hierbij vooraf informeren.

Bij een second opinion kan iemand zonder verwijzing een afspraak maken. Dit kan in samenspraak met de eigen tandarts gaan maar hoeft strikt genomen niet.

De  afspraak kan gaan over een specifieke vraag wat de patiënt graag wil weten. Soms zijn gebitsproblemen door de jaren heen zo uitgebreid geworden dat de tandarts samen met de endodontoloog een plan maakt. In andere gevallen kan een  gesprek juist zijn om de drempel naar een tandartsbehandeling te verlagen.

Bij een second opinion kan een verslag gemaakt worden maar dit hoeft niet. Kenmerkend is dat de endodontoloog een advies kan geven en uitleg kan geven maar geen behandelaar wordt.